Main Container

logo

Tshishe-utshimau aimieu nenu ka-utinakananit katshishkutamuakanishat nete pet shashish ausassit katshitishauakanit

Main Content

[View as PDF (4.12 MB)]

Nete pet utat shashashish katutuakananit innuat nete katshishkutamatsheutshuapit mishta matshinnu kie tshitshue shakuenimutshenitakun ute Kanata. Shuka tshika ui uauitenan kie tshika ui tshishkutamuakananut akaneshaut katutuakanikuenit innuat nete katshishkutamatsheutshuapit, tshetshi eka uaunitshissitakanit eshpish kapiuenimakanikuenit innu auassat.

Nete ushkat etshitshipanit mishta-itshitashun kutunnuashu-peikushteu kaitashtet, ne aiamieutshuap Moravian Mission mak International Grenfell Association tshitshipanitashipanit katshishkutamatsheutshuapinu tshetshi iat kaniuenimakanitau auassat ekuan ne Newfoundland mak Labardor tshishe-utshimau uauitshiaushishapan. Nenu tshetshi tshishkutamuat innu auassa kie aissimeu auassa mak nenu tetauataissimeu auassa nete ka utshinit Black Tickle, Cartwright, Utshimassit, Apipani, Hebron, Uptet, Makkovik, Nent, North West River (Akamit), Nutak, Postville, Rigolet, Sheshatshit mak nenu kutak utenau nete Newfoundland mak Labrador. Nitshissenitenan shash utshenat auassat katshitishauakanit apu natu tshiuapimat uikanishuau kie apu nitau tshiuapatak utassiuau, kie nenu ka ishinniuit. Umuennu katshishkutamatsheutshuapa uta 1949 mishtaitshitashun kaitashtet shenakanishapani kie nete tshepaikanit katshishkutamatsheutshuap mashten 1980 mishta-itshitashun, eukuan ne Ottawa tshishe-utshimau uiatshiaushit tshepaikananit katshishkutatsheutshuapa.

Ui minuitsheutuiaku mamu ume nikan tshetshituteiaku tshika uinashtutenan tan eshi-pamipanikue nenu  atshishkutamatsheutshuapa. Tshika ui nashktutamuanan tshekuannu uet itenitak akaneshau umennu tshetshi tutak. Mishta ishpitenitakun tshetshi tshissenitamaku umue kaishpanit usham ekuta ute katshishkutamatsheutshuapit apiuenimakanikuenit kie kamatshitutuakanikuenit auassat. Mitshet mishta unitashut kie nenekatenitamuat eshpish unitat utaimunuau kie utinniunuau kie anitshenat passe apu ashimakanikuenit, kie tshetshi minu-tshishuashpishikuenit kie tshetshi minuananikuenit mitshuapit. Kassinu nete katat auass katshishkutamatsheutshuapit apu nasht minu-tutakanikuenit kie apu tshi uapatinikut ukauau mak utauau kie ukanishuau shatshitunnu kie minuatimunnu.

Katshi tshiuet auassat nete utassiuaut uetutet anite kapiuenimakanit eku nianituatak tshetshi shatshiakanit anite utassiuat kie nete uikanishuau mitshet anitshet auassat shash mishta akaneshau mamitunenitamushipanit kie unitaut nenu utinniunuau. Ekuan uet ume mitshet auenitshenat eka minupananit utinniunuat kie anite unipaunuat mak uikanishuaut. Aishkat nete mitshet auenitshenat kapiuenimakananit nenekatenitamuat, ushtuenitamuat, tshishtimatshishiut, piuenimeuat kie mashikueuat uikanishuau, utuassimuau, utashkuemuau kie unapemuau, kie iat mishta minannu tshishtakanapu kie pikupanuat unipaunuat kie nete utenamuat mak akushut kie tshishkuenitamuat passe. Eshku iat anutshish tshiuapatenan esphish mishta aitutakut kapiuenimakananit kie piakunikut akaneshau ka eitutakut.

Uta Ushkau-pishimu 28 nishunnu-ashu-nishuaush, 2016 mishta-itshitashun katshishtauakanit pishimu nete Newfoundland mak Labrador kaueshtakanit kaishpanit ekuta ute tapuetakanipan tshetshi katshitinak kie minakananit shunianu eshpish kapiuenimakananit auassat kaitutet katshishkutamatsheutshuapit. Ne iat issishuanipan nete kaueshtakanit tshetshi uauitshitishut anitshenat ka iakuiakananit auassat mak tshetshi tutakanit tshekuan tshetshi eka unitshissitukananit anitshenat katshishkutamuakananishat auassat. Umennu kuet tshikaniuit kaueshtakanit anitshenat kapet petutet tshetshi utak utipatshimunuau kie nenu pet ka aitutuakananit nete katshishkutamatsheutshuapit. Tapue mishta shutshiut na kuet tshi uauitak ka aitutuakananit. Passe na apu tat, shash na niput passe, kie apu tshi petak umennu apu ushtutatan tsheissishuannut. Tshissituataut anitshenat kanikatakut kie tshetshi eka unitshissituakananit.

Tshipetatitan kaissishueieku niuaunitshissitakunan Ataua tshishe-utshimau nete pet 2008 mishtaitshitashun eka ishtauakananit kie eka uinakanit anitshenat auassat ute Newfoundland mak Labrador. Eka itakananit “apu ushtutatan” eku apu tshi uauitshitishut auen kie minekash apu tshi tshitutet auen. Nitshissenitenan eshpish akuitat kie eshpish nenekatshitat kie naui uitamuananit nanat auassat kaitutet katshitashauakananit katshishkutamatsheutshuapit apu uautshissitutshit.

Nin tshishe-utshimau ute nianipauian anutshish nasht apu ushtutatat ume ka eitutakuieku nitshisseniten minekash ishuapatimuat anitshenat kaitutet patetat katshishkutamatsheutshuapa ute Newfoundland mak Labrador kapiuenimakanit. Canada mak anitshenat Canada kassinu uetshit nasht apu ushtutamat. Apu ushtututshit uikanishimaut kie anitshenat ka shatshiat uikanishimau kie nenu utenau ka pet matenitak umennu kapiuenimakanit kie kaiakuiakananit auassa kie uikanishimaut.

Tshinuau kassinu etashieku nasht apu ushtutatat.

Anitshenat eshku enniut anutshish kamanenimakanit, kanakatakanit kie kapiuenimakanit nete katshishkutamatsheutshuapit tshipa minu kanuenimikutau kie tshipa minuatetau nasht apu ushtutatat ka eitutakuieku.

Apu ushtutatat eka nishtutamat innu kaishinniuit ekuan ne uet tshitishauakananit innu auassat. Ekuannu uet utinanikuenit innu auassat anite ut uikanisha, ukauau, utauau kie nete ut utshuat usham apu-nitut nishtutimat innu kaishinniut. Apu ushtutimat ne kaitenitamat ekuannu muk tshetshi minu tshishkutamuakanit innu auass patush nikatat uikanisha kie nenu eshi-inniut innu auass. Tshitshue shakuenimutshenitakun nenu Kanata katshi eitit – nete pet akaneshau tekushanit eka minututuakanikuenit innuat kie nasht nashuk e iananikuenit kie nashuk etshitapatakananit nenu eshi-inniuit kie nenu utaimunnuau kie innu eitun. Apu apitik kaitenitakanit kie mishta piuenitakananit apu ushtutimat.

Nitshisseniten apu tshikut ishpanit ume essishueian “apu ushtutatan” kie apu tshikut tshiuepanit ne katutakuieku. Nitshissenitenapu tshikut katshitanimeku kau tshitanniunuau kie tshitaimunuau ka unitaieku. Nitshisseniten apu tshikut minushtet tshitainniun nete pet utat kautinikuin euassiuin kanenekatenitaman. Nitshisseniten apu tshikut tshiuepanit nete pet kaianimiuin utat kie eshpish kutshipanitain tshetshi uauitshitishuin katshi piuenimukuin katshishkutamatsheutshuapit.

Muk tshui uitamatinan ne pet kaishpanit nenu patetat katshishkutamatsheutshuapa – Lockwood School nete Cartwright, Makkovik Boarding katshishkutamatsheutshuap, Nent Boarding katshishkutamatsheutshuap, St. Anthony Orphanage mak Boarding katshishkutamatsheutshuap mak ne Yale katshishkutamatsheutshuap nete Akamit (North West River) – apu tshikut peikussin tshe takunimin ka ishpanin. Tshima mishkaman tshetshi minueniun ume anutshish kie tshetshi minupanit ne auass ka nenekatshiakanit shashish. Nitakunenan kie ninan ume nienekatenitaman kie nitshissenitenan ninan etutamat - kie eka minu-tutamat- ninan tshishe-utshimau kie ute assit Kanata.

Kassinu auen ute Kanata tshika uitshissenitamu ka ishpananit tshekuannu tshetshi minu pimutanut nete nikan. Ekuan tshetshi ut minu uitsheutuiaku. Ekuannu muk tshetshi minu uauitshitut innuat kie akaneshauat. Ekuan ume ushkat tshetshi ut tshitshipinanut katshi issishuanut apu ushtutatan. Ekuan ume anutshish pipun uetitak Kanata peikumitashumitannu-ashupateta-tatunnu eshpish tshitakuak Kanata, tshika ui mamitunenitenan uenipissish, tan ua ishi-pimuteiku nete nikan, kie tshekuan tshe tutamaku mamu, nete nikan.

Ishinakun tshetshi minu tutakanit tshekuan kie tshetshi mamu uitshitussematuiaku tshetshi nashatimaku ne eshi-tapuetatutanut kie ne eshiinniueiku kie tshetshi minu-uitsheutunanut. Umuennu kaueshtakanit ka kaniuit anitshenat auassat kaitutet katshishkutamatsheutshuapa ute Newfoundland mak Labrador ekuan ume uiapatiniakananit auenitshenat eshpish ui uauitshikananit kie tshetshi nasht tapue tshissituakanit.

Nitshissenitenan mishta animan tshitshue tshetshi minu utinikanit kie tshetshi minu uitsheutut tshisheutshimau kie anitshenat innuat kie nitshissenitenan apu tshikut uipat ishinakuak. Muk nipukusheniten katshi ute takushinian tshetshi aimitakut kie ne uiapatiman ka ishi-piuenimakanikuenit innuat tshima minu utinimeku ume nitaimun kie tshetshi mamu minu tshituteiaku nikan.

Anitshenat kassinu katakaukut kapiuenimakananit auassa miam mate uikanishimaut kie anitshenat uetshit utenamuat auassa katshishkutamuakananit nete Newfoundland mak Labrador nasht nukanu eshpish tshishutshit katshi mishta anamiuit. Tshiuapatininan eshpish mishat shutshiun kie eshpish shutshikapauieku. Katshi uauitameku katshishkutamatsheutshuapa ute Newfoundland mak Labrador nasht nika kutshipanitanan tshetshi eka unitshissitakanit ne pet utat katutakuieku. Kassinu auen ute Kanata tshipa ui petamuat tshitipatshimunuau kie tshima uauitameku shuka kie tshetshi ma uauitshikuieku eshpish uauitimeku ka eitutakuieku.

Tshika ma unitshissitakanit ume kaishpanit kie tshima eka minuat ishpanit nete nikan. Nuishamananit kassinu Kanata akaneshauat tshetshi uitsheuimit nete nikan tshetshituteiaku – mamu tshetshi atussenanut innuat kie akaneshauat tshetshi minunakutaiaku nikan meshkananu.

Takuatshi-pishimu 24, 2017

Ninan Tshishe-utshimau Umashinaikanitshuapit
Tshishe-ushimau Justin Trudeau
Kanata Utshimau